zaterdag 15 november 2014

De Ateliers / The studios

De ateliers / The studios


In mijn atelier in Noordwijk heb ik voor vertrek 5 doeken geprepareerd met Noordwijkse klei. Deze heb ik heb meegenomen naar het Tomameer in Zwitserland om hiermee ter plekke te gaan werken. De materie van de delta wordt dan verbonden met de materie van de bron van de Rijn. Zand, klei en kalk, wat er normaal miljoenen jaren over doet om Noordwijk te bereiken, krijgt nu al een plek in mijn werk. Hierdoor komt er in mij een stroom op gang waarvan ik nog geen idee heb waar het heen gaat en hoe dit er uit gaat zien. Door bewust te worden van het lange en rijke leven van elke zandkorrel, plaats dit mijn eigen korte aardse bestaan in een ander perspectief.

Before departure I prepared 5 cloths in my studio in Noordwijk using local clay. I took them with me to lake Toma in Switzerland to work on.  Hereby I brought matter from the river delta in contact with matter from the source.  Sand, clay and lime that normally need millions of years to reach Noordwijk, already get a place in my work.
As a result, there is now a flow in me of which I still have no idea where it's going and what it will look like. By becoming aware of the long and rich life of every grain of sand, this puts my own short earthly existence in a different perspective.


Ter plekke ben ik op 5 verschillende locaties terecht gekomen rondom de bron van de rivier waar ik wilde gaan werken. Deze plekken werden mijn ateliers. De volgorde van de ateliers geeft ook een eerste indruk van de stroom van de materie rondom de bron.
Atelier 1 bevind zich boven het meer in het gebied wat de bron voedt. Wat opvalt is dat de rotsen hier zo groot zijn dat mijn doekje van 100-150cm hier bijna op wegvalt. Tussen de rotsen is sprake van de eerste begroeiing. Zowel de klei als het zand is hier nog heel puur en ongemengd.

On location I selected 5 spots around the source of the River. These spots became my local studios. The sequence of the studios gave a first impression of the flow of the matter around the source of the river.
Studio 1 is located above the lake, in the area that feeds the source. Rocks here are so big that my 100-150cm cloth seems very insignificant in comparison. Between the rocks you find the first vegetation. Both sand and clay are very pure and unmixed here. 

Atelier1 / Studio 1.


Atelier 2 ligt bij het meer, vlak voordat het meer overgaat in de rivier. De rotsen zijn hier al een stuk kleiner. Voor zand en begroeiing is nauwelijks ruimte want dit wordt gelijk weggespoeld.

Studio 2 is located beside the lake, just before the lake flows in the river. Rocks are substantially smaller. There is hardly any place for vegetation. All this will be washed away in no time.

Atelier 2 / Studio 2.


Atelier 3 bevind zich in de kloof die ik het geboortekanaal van de rivier ben gaan noemen.  Deze rots stond zo pontificaal rechtop in de rivier, daar moest ik wel mee werken.

Studio 3 is located just after the transition from lake into River, high in a canyon that I see as the birth channel of the river. This rock was standing out strongly, I was compelled to work with it.

Atelier3 / Studio 3


Ik vond Atelier 4 midden in het geboortekanaal van de rivier. Ik moest er even voor klauteren maar stuitte op deze mooie rots waar al een stroombeweging inzit.

I found studio 4 right in the middle of the birth channel of the River. I had to climb quite a bit before I stumbled on this rock. I liked it because it already had an inner flow movement.

Atelier 4 / Studio 4.


Atelier 5 heb ik gekozen op een punt vlak voordat de rivier ook uit andere stromen gevoed wordt. Opvallend was dat het formaat van de rotsen inmiddels al zo afgenomen is dat een rots die het doek “vult” niet meer te vinden is.

I chose studio 5 on a location just before where the River is fed by other streams. What stands out is the fact that the size of the rocks is reduced considerably. It’s not possible anymore to find a rock large enough to “fill” my cloth. 

Atelier 5 / Studio 5.


Atelierwerk / studiowork.



Het enige wat ik meegenomen heb om mee te werken zijn de doeken en caseïne. Caseïne is een product wat uit rauwe melk komt. Hiervan maak ik een lijm die ik al jaren gebruik om mijn Oerlandschappen bij elkaar te houden. Verder maak ik alleen gebruik van de lokale materie. In atelier 1 vond ik een mooie zuivere klei om mee te werken.


The only thing I took with me to work with were the cloths and casein. Casein is a product based on raw milk. A glue can be made of this. I have used this for a long time to keep my “Primal Landscapes”together. Furthermore I only use local matter. In studio 1 I found a nice pure clay to work with.

De klei / The clay

De werkwijze is voor alle ateliers hetzelfde. Een van de doeken wordt over een rots geplaatst waarna ik er met de caseïne, klei en water op ga werken. Zo heeft de rots zelf een grote invloed op het resultaat. Het is echter niet de bedoeling een letterlijke “rubbing” te maken.

The process is the same for all studios. One of the cloths is placed on a rock whereupon I start working with casein, clay and water. This way the rock has a big influence on the result although I have no intention to make a literal “rubbing”








Wat er door mijn hoofd speelt is de uitdrukking “Smeltende stenen”. Dit was de titel van een Oerlandschap uit 2005. Onaantastbaar lijkende rotsen worden uiteindelijk ook zand en klei om door de rivier naar andere plaatsen gebracht te worden.

The expression “Melting Stones” is buzzing through my head. This was the title of a Primal Landscape I made in 2005. Untouchable rocks eventually also become sand and clay to be brought to other places by the river.

Smeltende stenen / Melting Stones.